JOSEPH ROTH

 


(2 Eylül 1894, Lemberg/Brody - 27 Mayıs 1939, Paris)

Moses Joseph Roth. Avusturyalı yazar ve gazeteci. Joseph Roth, Yahudi bir ailenin çocuğu olarak Galiçya'da Lemberg yakınlarındaki Brody kasabasında doğdu. Viyana ve Lemberg'de edebiyat ve felsefe öğrenimi gördü. Üniversite yıllarında şiirler ve öyküler yazmaya başladı. Birinci Dünya Savaşı’na katıldı. 1916-18'de Viyana’daki bazı dergilere köşe yazıları yolladı. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun çöküşü, Roth’un hayatında belirleyici bir rol oynadı. Savaştan sonra Viyana’ya dönerek sol eğilimli gazetelerde muhabirliğe başladı. Bu dönem, yazarın Habsburg monarşisine eleştirel yaklaştığı yazılarıyla Kızıl Roth olarak tanındığı dönemdir. 1920’de Ber­lin’e geçerek gazeteciliğe Neue Berliner Zeitung ve Berliner-Börsen-Courier’de devam etti. 1923-32 yılları arasında liberal Frank­furter Zeitung’un muhabirliğini yaptı; bu dönemde SSCB, Polonya, İtalya ve Arnavutluk gibi ülkelere seyahat etti. 1928'de karısı şizofreniye yakalandı ve hem maddi hem psikolojik bir kriz yaşadı. Nasyonal Sosyalizmin Avrupa için oluşturacağı tehlikeyi bir kehanet gibi sezinleyen ilk romanı Örümcek Ağı, bu dönemin eseridir, ancak pek ilgi görmez. Roth ironik bir şekilde asıl başarısını dönemin savaş sonrası toplumunu odağa alan ve güncelin nabzını tutan eserleriyle değil, emperyal Orta Avrupa’ya özlem duyan ve melankolik bir nostaljinin çekim alanına kapılan eserleriyle 1930’dan sonra yakalayacaktı. 1930’lu yılların başında önce Eyub adlı romanıyla, ardından da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun yükselişi ve çöküşünü anlattığı, edebiyat tarihine başyapıtı olarak geçecek Radetzky Marşı’yla uluslararası çapta ün kazandı. Joseph Roth, 1933’te Hitler’in iktidara geldiği gün Fransa’ya göçtü. Kitapları Naziler tarafından kara listeye alındı ve yakıldı. Kendisiyle aynı durumda olan pek çok yazarın aksine Roth, sürgündeyken kitaplarını Hollanda ve Belçika’da yayımlatma olanağı buldu. 1936-38 arasında yazar Irmgard Keun ile birlikte yaşadı. Yine de son yıllarını mali kaygılar, gelecek tasaları ve yoğun alkol tüketiminin hızlandırdığı hastalıklarla boğuşarak geçirdi. Roth, 1939’da sürgün yaşamı sürdüğü Paris’te sefalet içinde öldü. Mezarı Güney Fransa'da Delirium Tremens'dedir.

Yapıtları: *Hotel Savoy *Hiob *Beichte eines Mörders *Radetzkymarsch *Die Kapuzinergruft *Die Legende wom Heiligen Trinker (Aziz Ayyaşın Efsanesi) *Das falsche Gewicht *Die Geschichte wom 1002.



Türkçede Joseph Roth: *Örümcek Ağı, çev. Betül Önal, Kyrhos, İst.: 2011; çev. Ersel Kayaoğlu, Kırmızı Kedi, İst.: 2011; çev. Ahmet Arpad, Everest, İst.: 2019; çev. Firuzan Gürbüz Gerhold, Alfa, İst.: 2020 *Radetzky Marşı/Radetzkymarsch, çev. Ahmet Arpad, Can, İst.: 2013; çev. Ethem Levent Bakaç, Aylak Adam, İst.: 2013; çev. Firuzan Gürbüz, Alfa, İst.: 2019 *Eyüp, çev. Meltem Aslanoğlu, Kyrhos, İst.: 2013; Eyub / Basit Bir Adamın Romanı, çev. Cemal Ener, Can, İst.: 2019; Eyüp, çev. Firuzan Gürbüz, Alfa, İst.: 2019  *Savoy Otel, çev. Meltem Aslanoğlu, Kyrhos, İst.: 2013; çev. Firuzan Gürbüz Gerhold, Alfa, İst.: 2017; Hotel Savoy, çev. Bilge Uğurlar - Türkis Noyan, Can, İst.: 2017; çev. Ahmet Arpad, Everest, İst.: 2018 *Kör Ayna/Die Erzählungen, çev. Ahmet Arpad, Can, İst.: 2014 *Hileli Tartı, çev. Selçuk Ünlü, Palet, İst.: 2014 *Aziz Ayyaşın Efsanesi, çev. Zeynep Tuğçe Özcan, Dante Kitap, İst.: 2016 *Bir Katilin İtirafları/Beichte eines Mörders, çev. İlknur İgan, Can, İst.: 2017 *Sonsuz Kaçış/Die Flucht ohne Ende, çev. Ahmet Arpad, Ayrıntı, İst.: 2017; çev. Mehmet Ali Sevgi, Can, İst.: 2019 *İmparator Mezarlığı, çev. İclal Cankorel, Olvido, İst.: 2017; çev. Firuzan Gürbüz, Alfa, İst.: 2019; İmparatorlar Mezarlığı, çev. Ahmet Arpad, Tekin, İst.: 2019 *Leviathan, Kuzey Işığı, İst.: 2018 *Eyub / Basit Bir Adamın Romanı, çev. Cemal Ener, Can, İst.: 2019; Eyüp, çev. Firuzan Gürbüz, Alfa, İst.: 2019 *Toplu Hikâyeler, çev. Firuzan Gürbüz Gerhold, Alfa, İst.: 2019 *Yahudiler Yollarda, çev. Ahmet Arpad, Kırmızı Kedi, İst.: 2019 * 1002. Gece Öyküsü, çev. Ahmet Arpad, Everest, İst.: 2020 *Benimle Dostluk Zordur - Mektuplaşmalar 1927 - 1938; Stefan Zweig ile; çev.: Kırmızı Kedi, İst.: 2020

Kaynaklar: Can Yayınları internet sitesi, erişim tarihi: 8 Mart 2021; Everest Yayınları internet sitesi, erişim tarihi: 8 Mart 2021; Ayrıntı Yayınları internet sitesi, erişim tarihi: 8 Mart 2021

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Sándor Márai

Resim
(1900 – 1989, ABD) 1900’de dönemin Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nda, bugünkü Slovakya’da doğdu. 1928’e kadar çeşitli Avrupa şehirlerinde gazeteci olarak çalıştı. Kafka hakkında yazan ilk eleştirmenlerdendir. 1928’de Budapeşte’ye döndü. Ancak önce faşist rejimle, sonra da komünist rejimle uzlaşamadığı için 1948’de Macaristan’ı terk ederek ABD’ye yerleşti. Karısının ölümünün ardından 1989’da intihar edene kadar da bu ülkede yaşayıp Macarca yazmaya devam etti. Elliden fazla roman kaleme almıştır. Bunların çoğu ölümünden sonra belli başlı Avrupa dillerine çevrildi ve ona 1990’da Macaristan’ın en saygın ödülü olan Kossath ödülünü kazandırdı. Türkçede Sándor Márai: Eszter’in Mirası , Çev. Hilmi Ortaç, 2009, YKY, İst.; Buda’da Bir Boşanma , Çev. Tarık Demirkan, 2011, YKY, İst.; İşin Aslı, Judit ve Sonrası , Çev. Esen Tezel,   2019, YKY, İst. Kaynaklar: Yapı Kredi Yayınları internet sitesi.
Devamı

RALF ROTHMANN

Resim
  (1953, Schleswig - ) Gençliği romanlarının bir kısmına mekân olarak aldığı Ruhr bölgesinde geçti. Ticaret lisesindeki öğrenimini yarım bırakarak duvarcı ustası oldu. Uzun yıllar inşaatlarda çalıştı, ayrıca matbaacılık, hastabakıcılık ve aşçılık yaptı. 1976'dan beri Berlin’de yaşıyor.  İlk öykü kitabı Messers Schneide 1986'da yayımlandı. Çok sayıda öykü, şiir ve romanın yanı sıra bir de tiyatro oyunu kaleme almış olan Rothmann'ın özellikle romanları otobiyografik öğeler taşır. Rothmann aralarında Heinrich Böll Ödülü (2005), Max Frisch Ödülü (2006) ve  Friedrich Hölderlin Ödülünün (2013) de bulunduğu pek çok edebiyat ödülü kazandı. Türkçede Ralf Rothmann: *Genç Işık, çev. Ogün Duman, Metis, İst.: 2007 *Deniz Kenarında Geyikler, çev. Ogün Duman, Metis, İst.: 2009 *Baharda Ölmek, çev. Esen Tezel, YKY, İst.: 2019 *O Yazın Tanrısı, çev. İlknur Özdemir, YKY, İst.: 2021 *Süt ve Kömür, çev. Serap Gülerçin Karluk, YKY, İst.: 2021
Devamı

JAVİER MARİAS KİTAPLARI

Resim
  *Karasevdalılar, çev. Saliha Nilüfer, YKY, İst.: 2015,  288 s. María Dolz her sabah işe gitmeden önce kahvaltı ettiği kafede adeta onun için bir mutluluk timsaline dönüşen evli bir çifti gözlemlemeye başlar. Bu, onun için, sabahlara neredeyse daha kolay başlamanın bir yolu olmuştur. Ta ki uzun bir süre bu gözlemlerine ara vermek zorunda kalıp adamın bir meczub tarafından öldürüldüğünü öğrendiği güne kadar… Derken kendiliğinden gelişen bir ilişki María’nın cinayetin ayrıntılarından haberdar olmasını sağlar… Sarhoş edici bir sevda, birbiri ardına patlak veren kah sevindirici kah üzücü olaylar, cömertlik ve bencillik halleri, cezasız kalma, ölenlerin hayatımızda yer işgal etmeyi sürdürmesi, hafıza, mutlak hakikatin bilinemezliği: Marías’ın en oyunbaz romanlarından biri olan “Karasevdalılar”ın muammalarından bazıları. İnsan ilişkilerinin görünenin altında yatan karmaşık yapısına işlenmiş muammalar.. “Ustalıkla yazılmış bir roman.” Alberto Manguel “Karasevdalılar, cinayet romanı ...
Devamı