ANNA AHMATOVA

(23 Haziran 1889, Odessa / Ukrayna – 5 Mart 1966, Domodedovo / Rusya)

  

Yarım yüzyıl boyunca romantik ve duygusal Sankt-Peterburg geleneğinin en önemli temsilcisi Ukraynali şair. Asıl adı Anna Andreevna Gorenko. İlk kocası Akmeist hareketin kurucularından şair Nikolay Gumilev’dir (1910-1918).  Yazar Nikolay Punin ile (1922-1935) evli kaldı. Ahmatova'nın çalışma alanı, kısa lirik şiirleri evrenselleştirmekti. 1935-1940 arasında Stalinist terör olarak bilinen dönemde Requem adlı trajik şaheseriyle öne çıktı.

İlk şiiri “Ses”i 11 yaşında yazdı. 21 yaşında, “güzel duruluğu”, yalınlığı ve biçim yetkinliğini savunan Akmeistlere katıldı. Akmeizm akımı temsilcilerindendir. Akmeizm, sembolist şiirin kapalılığına karşı bir akım olarak tanımlanır. 1911’de Paris’te Modigliani ile dostluk kurdu. İlk kitapları Akşam (1912) ve Güldeste (1914) ile adını duyurdu. İlk kitabı “Akşam” ve bunu izleyen yapıtları aşkla ilgili şiirleri içerir. Candan bir konuşma tonu, duygulu bir içtenlik, biçimlerin açıklığı ve doğallığı Ahmatova’nın kısa, lirik şiirlerinin kendine özgü çizgileridir. Bunun yanı sıra şiirlerinde halk şarkılarının ve özellikle Puşkin’in lirik şiirleri gibi klasik Rus şiirinin etkisi sezilir.

1917’de Beyaz Sürü, 1922’de Anno Domini MCMXXI Yılı adlı kitapları yayımlandı. 1920’lerden başlayarak, resmî Sovyet eleştirmenlerince “burjuva ve aristokrat” olarak nitelendi. 1930’lardan sonra baskısını artıran Stalincilikten dönemin önemli edebiyatçı, tiyatrocu ve ressamları gibi Ahmatova da nasibini aldı. Yine de, Sovyet Yazarlar Birliği üyesi olarak, arada bir şiirleri yayımlandı. İkinci Dünya Savaşı yıllarını Taşkent’te geçirdikten sonra Leningrad’a döndüğünde, Politbüro üyesi, bağnazlığın simgesi Andrey Jdanov tarafından “erotik gizemci” ve “Sovyet halkına yabancı” olmakla suçlanarak Yazarlar Birliği’nden atıldı. Tüm bu süre içinde, çektiği acılara şiiriyle karşı koydu ve Rus şiirinin yüz akı bir anıt gibi yüceldi. Stalin’in ölümünden sonra, kültür yaşamında “buzların çözülmesi” döneminde, Ahmatova saygınlığını giderek yeniden kazandı. Lirik şiirlerinden oluşan Requiem’i 1930-1957 arasında yazdı. Ahmatova’nın 1940-1962 arasında üstünde sürekli çalıştığı en uzun yapıtı Kahramanı Olmayan Şiirler, 1976’ya kadar Sovyetler Birliği’nde yayımlanmadı. Bu yapıt, Ahmatova’nın kendi felsefesi, yaşamının anlamı ve şiirsel yaratımı üstüne son sözlerinin güçlü, lirik bir özeti oldu. 1964’te İtalya’da verilen uluslararası şiir ödülü Etna-Taormina’yı kazanan Ahmatova’ya, ertesi yıl Oxford Üniversitesi’nce onursal doktorluk unvanı verildi. Ahmatova, 1966’da Moskova yakınlarındaki Domodedovo’da hayatını kaybetti.

YAPITLARI

Vecher (Akşam,1912)  

Chyotki (Tesbih, 1914)           

Belaya staya (Beyaz Sürü, 1917)       

Podorozhnik (Sinirotu,1921) 

Anno Domini MCMXXI (1922)         

Iva (Söğüt,1940)

Iz şeşti knig (Altı Kitaptan, 1940)

Izbrannoe (Seçme Şiirler,1943)

Stihotvoreniya (Şiirler, 1958)

Beg vremeni  (Zamanın Koşusu,1958)

Sed'maya kniga (Yedinci Kitap, 1958)

Stihotvoreniya 1909-1950 (Şiirler 1909-1950; 1961)

Poema bez geroya (Kahramansız Şiir, 1962-1976)

Rekviem (Requiem, 1963)

The Complete Poems of Anna Akhmatova (Anna Ahmatova Toplu Şiirler, iki cilt olarak, 1986)

Türkçe’de Anna Ahmatova Kitapları:

Seçilmiş Şiirler (Çevirmen: Azer Yaran; 1984, Adam Yayınları, İst.)

Yaban Balı Özgürlük Kokar (Çevirmen: Güneş Acar; Önsöz: Ferit Edgü; 1985,

Ada Yayınları, İst.; 2008, Can Yayınları, İst.)

Anna Ahmatova, Dünya Şiir Mitosları: 1 (Gendaş Yayınları, İst.)

Şiirler (Çevirmen: Mazlum Beyhan; 1992, İyi Şeyler Yayıncılık, İst.)

Ardından (Çevirmen: Sabit Yılmaz, Mustafa Ziyalan; 2002, Varlık Yayınları, İst.)

Son Buluşmanın Şarkısı (2009, Edebiyat Koop Yayınları)