PABLO NERUDA

(12 Temmuz 1904, Parral / Şili -  23 Eylül 1973, Santiago / Şili)

Şilili yazar ve şair. Asıl adı Neftalí Ricardo Reyes Basoalto’dur. Demiryolu işçisi bir baba ve öğretmen bir annenin çocuğu olarak dünyaya geldi.

İlk ve orta öğrenimini yaptığı Temuco'da şair Gabriela Mistral ile tanıştı. On dört yaşındayken La Manana gazetesinin sanat bölümünü yönetmeye başladı.1917-20 yılları arasında ilk şiirlerini yazdı. 1920'de "Selva Austral" isimli edebiyat dergisinde yazmaya başladı. Çek yazar Jan Neruda’yı okuduktan sonra Pablo Neruda yazarlık adını kullanmaya başladı. 1921’de ilk şiir kitabı La canción de la fiesta (Festival Şarkısı) yayımlandı. 1923'te Alacakaranlık'ı yayımladı. 1924'te yayımlanan 20 Aşk Şiiri ve Umutsuz Bir Şarkı ile ünlendi. 1925'te Santiago'ya gelerek mimarlık ve Fransızca öğrenimine başladı. Üniversite yıllarında Öğrenci Birliği'nin açtığı şiir yarışmasında La cancion de la fiesta (Bayram Şarkısı) adlı şiiriyle  birinci oldu. 1925'te Sonsuz İnsan Girişimi adlı şiiri kitabının ardından 1926'da Halkalar adlı yapıtı yayımlandı. 1927-45 yılları arasında Birmanya, Colomba, Batavia, Buenos Aires, Barcelona ve Madrid'te konsolosluk yaptı. Tanıştığı Lorca ve Alberti ile yakın dostluk kurdu. 1936'da İspanya İç Savaşı sırasında Cumhuriyetçiler safında yer aldı. 1937'de İspanya Yüreklerde yayımlandı. 1943'te Şili'ye döndü. 1945’te senatör seçildi ve Komünist Partisi’ne katıldı. 1948'de Şili Komünist Partisi'nin yasadışı ilan edilmesi üzerine Şili'den ayrılmak zorunda kaldı. 1952'ye kadar Meksika, İtalya, S.S.C.B, çeşitli Avrupa ülkelerinde yaşadı. Bu arada, Üçüncü Konukluk (1947), Evrensel Şarkı (1950), Kaptanın Dizeleri (1952) adlı kitaplar yayımlandı. 1953’te Şili’ye döndü. 1968'de Amerikan Sanat ve Edebiyat Akademisi onursal üyeliğine seçildi. 1969'da Şili Cumhurbaşkanlığına aday gösterildi, ama Allende lehine adaylıktan çekildi. 1971’de Paris Büyükelçiliği’ne atandı. Aynı yıl Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazandı. Hastalanınca yurduna döndü ve Salvador Allende hükümetinin darbeyle devrilmesinden kısa bir süre sonra Santiago’da öldü (23 Eylül 1973).

Aldığı önemli ödüller arasında Aztek Kartalı (Meksika, 1946) ve Uluslararası Barış Ödülü (Nâzım Hikmet’le birlikte, 1950) yer alır.

Yapıtları:

Crepusculario (Alacakaranlık, 1923)

Viente poemas de amor y una cancion desesperada (Yirmi Aşk Şiiri ve Umutsuz Bir Şarkı, 1924)

Tentativa del hombre infinito (Sonsuz İnsanın Girişimi, 1925)

Amillos (Halkalar, 1926)

El hondero entusiasta (Başkaldırma Tutkunu, 1933)

Residencia en la tierra (Yeryüzü Konukluğu, 1933)

Espana en el corazon (İspanya Yüreklerde, 1937)

Las furias y las penas (Öfkeler ve Acılar, 1939)

Tercera residencia (Üçüncü Konukluk, 1947)

Canto general (Evrensel Şarkı, 1950)

Obras Completas (1951, 1962, 1968)

Lol versos del capitan (Kaptanın Dizeleri, 1952)

Las uvas y el viento (Üzümler ve Rüzgâr, 1954)

Odas elementales (Temel Övgüler, 1954)

Nuervas odas elementales (Yeni Temel Övgüler, 1956)

Tercer libro de las odas (Üçüncü Övgüler Kitabı, 1957)

Estravagario (Taşkın Dalga, 1958)

Navegaciones y regresos (Deniz Yolculukları ve Dönüşler, 1959)

Cien sonetos de amor (Yüz Aşk Sonesi, 1961)

Cantos ceremoniales (Tören Şarkıları, 1961)

Las piedras de Chile (Şili Taşları, 1961)

Plenos poderes (Tüm Yetkiler, 1962)

Arte de pajáros (1966)

La Barcarola (1967)

Fulgor y muerte de Joaquín Murieta (1967)

Las manos del día (1968)

Fin del mundo (1969)

Las piedras del cielo (1970)

Memorial de Isla Negra (Kara Ada Defteri, 1971)

Geografía infructuosa (1972)

El mar y las campanas (1973)

Incitación al nixonicidio y alabanza de la revolución chilena (1974)

El corazón amarillo (1974)

Defectos escogidos  (1974)

Elegía (1974)

Confiesto que he vivido (ö.s.,Yaşadığımı İtiraf Ediyorum, anı, 1974)

Türkçe’de Pablo Neruda

Şiir Boşuna Yazılmış Olmayacak (Çeviri: Nesrin Arman, 1984, Broy Yayınları, İst.)

Sorular Kitabı (Çeviri: Acem Özler-Jörg Spötter-Şahap Eraslan, 1987, Broy Yayınları, İst.)     

 Şiirler (Çeviri: Hilmi Yavuz, 1987, Bağlam Yayınları, İst.; 1997, Cem Yayınevi, İst.)

Sevdiğime Seslenir Gibi (Viente Poemas de Amor) (Çeviri: Sibel Özbudun-Kemal Özer, 1992, Yordam Yayınları, İst.)

 Seçme Şiirler (Çeviri: Enver Gökçe, 1992, Yön Yayıncılık, İst.)

 20 Aşk Şiiri ve Umutsuz Bir Şarkı (Viente poemas de amor y una cancion desespereda) (Varlık Yayınları, İst.; Şiir Anıtları 3, Çeviri: Sait Maden, 1996, Çekirdek Yayınlar, İst.)

 Makasçı Uyansın (Çeviri: Nice Damar, 1996, Evrensel Basım Yayın, İst.)

 Aşk Soneleri Ateşten Kılıç (Cien Sonetos Amor) (1997, Çeviri: Metin Cengiz, Papirüs Yayınları, İst.)

  Yaşadığımı İtiraf Ediyorum (Confieso Que He Vivido) (Çeviri: Ahmet Arpad, 1998, Milliyet Yayınları, İst.)

Yüz Aşk Şiiri (Cien Sonetos de Amor) (Çeviri: Erdoğan Alkan, 1998, Kaynak Yayınları, İst.)

 Kara Ada Şiirleri, Şiir Anıtları 7, Pablo Neruda, Çeviri: Sait Maden, Çekirdek Yayınlar, İstanbul, 1998

 Kuşlar Sanatı (Arte de Pajaros), Pablo Neruda, (Çeviri: Erdal Alova, 1998, Milliyet Yayınları, İst.; 2010, Can Yayınları, İst.)

 100 Aşk Sonesi (Çeviri: Adnan Özer, 1998, Gendaş Kültür, İst.; 2015, Islık Yayınları, İst.)

 Kuruntular Kitabı (Estravagario) (Çeviri: Erdal Alova, 1999, İmge Kitabevi Yayınları, İst.)

 Kaptanın Dizeleri ve Yürekteki İspanya (Los Versos del Capitan), Pablo Neruda, Çeviri: Erdal Alova, 2000, Kaynak Yayınları, İst.)

Neruda Dünya Şiir Mitosları (Çeviri: Adnan Özer, 2002, Gendaş Kültür, İst.)

Yüreğim Rüzgârlarla Özgür (Çeviri: Cevat Çapan, 2002, Adam Yayınları, İst.)

Yürekte İspanya (Çeviri: Enver Gökçe, 2003, Evrensel Basım Yayın, İst.)

Aşk-Postacı Filminden Şiirler (Çeviren: Gürkal Aylan; 2005, Artshop Yayıncılık, İst.)

Aşk Şiirleri (Kırmızı Yayınları, İst.)

Bir Yıldıza Övgü (Çeviren: Işık Ergüden; 2012, Kırmızı Kedi Yayınları, İst.)

Yeryüzünde Konaklama (Çeviren: Erdal Alova, 2015, Can Yayınları, İst.)

Kaptanın Dizeleri (Çeviren: Erdal Alova; 2015, Islık Yayınları, İst.)

Ve Aşktan Olacak Ölümüm (Seçme Şiirler; Yayına Hazırlayan: Fahri Özdemir; 2. Baskı: 2018, Islık Yayınları, İst.)

Ayaklarına Dokunurum Gölgede (Çeviren: Adnan Özer; 2017, Can Yayınları, İst.)

Pablo Neruda, Yaşamı ve Şiirleri (Aytekin Karaçoban, 2017, Chiviyazıları Yayınevi, İst.)