GIUSEPPE UNGARETTI

(8 Şubat 1888, İskenderiye, Mısır – 2 Haziran 1970, Milano, İtalya)

İtalyan modernist şair, gazeteci, deneme yazarı, eleştirmen, akademisyen. Ungaretti Toscana’dan Mısır’a göç eden ve orada bir fırın işleten İtalyan bir ailenin çocuğu olarak 1888’de İskenderiye’de doğdu. Doğumundan iki yıl sonra Süveyş Kanalı’nın yapımında çalışan babası ölünce, fırını 1906 yılına kadar annesi çalıştırdı. Ungaretti ortaöğrenimini İskenderiye’deki bir Fransız lisesinde tamamladıktan sonra hukuk öğrenimi için Paris’e gitti. Orada daha çok Bergson’un ve başka önemli hocaların Sorbonne’daki derslerini izledi. Apollinaire’le yakın bir dostluk kurdu. Picasso, Braque, Léger, Max Jacob ve Cendrars gibi sanatçılarla tanıştı. Hukuk Fakültesi’ne kaydolmakla birlikte daha çok edebiyat ve felsefe derslerine katıldı.

1914’te Milano’ya giden Ungaretti İtalya’nın 1915’te savaşa girmesiyle askerlik göreviyle İtalya’nın kuzeyinde Carso’da cepheye gitti. Siperlerde savaşın korkunçluğuyla ve ölümle yüz yüze geldiği anlarda Batık Liman’ın dizelerini gazetelerin kenarlarına, mektupların boşluklarına, kartpostallara not ediyordu. Batık Liman 1916’da Udine’de “Vedalaşma” şiirinde adı geçen arkadaşı Ettore Sera’nın editörlüğünde 80 adet basıldı.

Ungaretti savaştan sonra 1919’da Batık Liman’daki şiirlerini de içeren L’Allegria (Sevinç) kitabını yayımladı. Aynı yıl Paris’e döndü ve Fransızca La Guerre adlı bir şiir kitabı bastırdı. 1920’de evlendi, ertesi yıl da Roma’ya yerleşerek geçimini gazeteci olarak sağladı. İkinci önemli şiir kitabı Sentimento del Tempo (Zaman Duygusu) 1933’te yayımlandı. 1936’da Sao Paolo Üniversitesi’nde İtalyan edebiyatı profesörlüğüne atanan Ungaretti 1942’ye kadar Brezilya’da kaldı. 1942'de yeniden İtalya'ya döndü, Roma Üniversitesi Çağdaş İtalyan Edebiyatı Kürsüsü'ne atandı. 1939’da dokuz yaşındaki oğlu Antonietto’yu kaybeden şair bu acısını 1947’de yayımlanan Il Dolore (Acı) kitabında dile getirdi. İtalya’ya döndükten sonra uzun yıllar Roma Üniversitesi’nde modern İtalyan edebiyatı profesörü olarak çalıştı. Yaşlılık döneminin şiirlerini 1950’de yayımlanan La Terra Promessa (Vaat Edilmiş Toprak), 1960’ta yayımlanan Il Taccuino del Vecchio (İhtiyarın Defteri) kitaplarında bir araya getirdi. 1962'de Avrupa Yazarlar Birliği başkanı seçildi. Ayrıca denemeleri ve gezi yazıları da olan Ungaretti Shakespeare, Racine, Gongora, Blake, Mallarmé gibi şairlerden yaptığı çevirileri de iki ciltte yayımladı. Toplu şiirlerini Vita d’un Uomo (Bir İnsanın Hayatı) başlığıyla 1970’te yayımladı. Aynı yıl Milano’da öldü.

Ödül: 1932'de Gondoliere Ödülü'nü, 1949'da Roma Ödülü'nü, 1956'da Knokke-Le-Zoute Uluslar arası Şiir Ödülü'nü, 1960'ta Urbino Üniversitesi'nin Montefeltro Ödülü'nü, 1966'da Etna-Taormina Uluslararası Şiir Ödülü'nü ve 1970 Neustadt Uluslararası Edebiyat Ödülü’nü aldı.

Türkçede Ungaretti: Şiirler, Çev. Cevat Çapan, 1991, İyi Şeyler, İst.; Giuseppe Ungaretti: Profil, Çev. Işıl Saatçioğlu, 1993, YKY, İst.; Batık Liman ve Başka Şiirler, Çev. Cevat Çapan, 2013, Can, İst.

Kaynaklar: Batık Liman ve Başka Şiirler, Çev. Cevat Çapan, Önsöz, 2013, Can, İst.